Public Works Department of Maharashtra MB recording related Guidelines

महाराष्ट्र सार्वजनिक बांधकाम विभागातील मोजमापे  घेण्याबद्दलचे आणि मोजमाप नोंदवह्या विभागीय कार्यालयात सादर करण्यासंबंधी संबंधित अधिकाऱ्यांनी खालील नियमांचे पालन करावे.

मोजमापाच्या प्रत्येक संचाची सुरवात महाराष्ट्र सार्वजनिक नियम पुस्तिका १९८४ मधील परिशिष्ट २४ नियम क्रमांक ८ अन्वये करावी. 

परिशिष्ट २४ मधील नियम क्रमांक ८ खालीलप्रमाणे. 

१) केलेल्या कामांच्या बिलांच्या बाबतीत 

i) प्रथम आणि सर्वात महत्वाचा मुद्दा म्हणजे M.B जारी करण्याची तारीख.

ii) कोणत्याही मोजमापाची नोंद करण्याची तारीख M.B जारी करण्याच्या तारखेपूर्वीची नसावी.

iii) प्रत्येक मोजमाप पुस्तकात 100 पृष्ठे आहेत आणि ती वरच्या उजव्या कोपर्यात आहेत.

iv) M.B वर कोणतेही काम रेकॉर्ड करण्यासाठी प्रथम आपण त्याचे तपशील खाली लिहावे

कार्यालय:- ज्या विभागात काम चालू आहे

कामाचे नाव:-

एजन्सी :- कंत्राटदाराचे नाव/ सोसायटीचे नाव इ.

प्राधिकरण:-कार्य आदेश क्र

वर्क ऑर्डरची तारीख:-

स्थिती:-कामाच्या ठिकाणी

v) M.B मधील प्रत्येक नवीन प्रवेशासाठी वरील तपशील लिहावा,  पूर्वीच्या मोजमापांचा संदर्भ लिहावा.

vi) कोणतेही काम नोंदवताना रोजच्या कामाची प्रगती म्हणून लिहिणे अपेक्षित आहे

vii) जे मोजमाप काम पूर्ण झाल्यानंतर लपलेले असेल ते रेकॉर्ड एंट्री म्हणून घेण्यात यावे

        उदा. कोणत्याही संरचनेच्या पायासाठी पाया नोंदी नोंदवताना खालीलप्रमाणे घेतले पाहिजे

                a) पायासाठी उत्खनन

                b) पायासाठी P.C.C

                c) R.C.C साठी स्टील

                d) सबस्ट्रक्चरचे कॉंक्रिटिंग. (जमिनीखाली)

                e) बॅक फिलिंग.

8) सर्व मोजमाप लिहिल्यानंतर स्वाक्षरीसह ‘ Measured and recorded by me on site’  लिहा.

९) कामाच्या सुरूवातीस पहिल्या बिलाची नोंद फर्स्ट रनिंग अकाउंट बिल ( Ist R.A.Bill ) असे शीर्षक असावे. काम पूर्ण झाल्यानंतर पूर्ण देयकाचे बिल 'अंतिम बिल' असे शीर्षक असावे.

10) R.A च्या बाबतीत. बिलामध्ये वस्तूंचे प्रमाण स्पष्टपणे 'एकूण अद्ययावत प्रमाण', 'पूर्वी दिलेली रक्कम' आणि 'मागील अदा करावयाची रक्कम' असे स्पष्टपणे तपशीलवार असावे.

11) रेकॉर्डिंगसाठी एकापेक्षा जास्त M.B वापरले असल्यास त्याचा संदर्भ M.B. क्रमांक, पान क्रमांक लिहावा

२) सामग्रीच्या पुरवठ्याच्या बिलांच्या बाबतीत 

        पुरवठाकाराचे नाव 

        त्याच्या कराराचा किंवा आदेशाचा क्र व तारीख 

        पुरवठ्याचे प्रयोजन 

मोजमापांची शक्यतो इंग्रजीमध्ये नोंद करण्यात यावी. "आतील बाबी किंवा क्षेत्र " या नोंदीबाबत मोजमाची नोंद करणाऱ्या अधिकाऱ्यांनी, तारखेनिशी सही करून स्वतःचे नाव टाकणे अपेक्षित आहे. 

गोषवारा खालिलप्रमाणे नोंदविणे अपेक्षित आहे.   

 

Tender SR No	Item description	Tender quantity	Unit	Qty prev Paid	Qty Now to be paid	Total quantity upto date	Rate	Amount
							F.R.
							P.R.

1) गोषवाऱ्याची नोंद पूर्ण झाल्यावर नोंद केलेली मोजमापे कंत्राटदाराने स्वीकारल्याचे दर्शक म्हणून , कंत्राटदाराची सही घेणे इष्ट आहे. अंतिम मोजमापाच्या बाबतीत , कंत्राटदारास अशा मोजमापांची नोंद करण्यासाठी निश्चित केलेल्या तारखेला उपस्थित राहण्यास लेखी अधिसूचना द्यावी व त्यादिवशी त्याची सही व शिक्का घेण्यात यावा.

2) बिलाचा गणितीय हिशोब उपविभागीय लेखापालाकडून प्रमाणित करून त्याच्या नावासह मोजमाप पुस्तकावर सही घ्यावी.

3) मोजमाची नोंद करणाऱ्या अधिकाऱ्यांनी (कनिष्ठ अभियंता / शाखा अभियंता/ सहाय्य्क अभियंता श्रेणी -२), आपण स्वतः हिशोब करण्यात आले आहेत व हिशोबाच्या नोंदी केल्या आहेत असे शेवटी नावासह सहीने प्रमाणित करावे.

4) उपविभागीय अधिकाऱ्यांनी बिल मंजुरीसाठी विभागीय कार्यालयात पाठवितांना गोषवाऱ्याची नोंद व नावानिशी सह्या पूर्ण झाल्याची खात्री झाल्यावरच विभागीय कार्यालयात देयकाकरिता बिल व मोजमाप पुस्तक विभागीय कार्यालयात सादर करावे. 

वरील ४ मुद्यांकरिता खालीलप्रमाणे तक्ता जोडण्यात यावा.

Arithmetically checked by me	Measurements recorded in this bill are accepted to me	Abstract Prepared by me	Abstract Checked by me
(SDC) A.B.Cat	(Contractor) D.E.Fish (Stamp)	(JE/Sect Engg/AE-2) G.H.Icecream	(SDO/SDE/AE-1) J.K.Lion

5) जर काही आयटम कार्यान्वित झाले नाहीत तर आयटम कार्यान्वित नाही असे लिहा

Some of Important points to be noted.

       a) Don’t overwrite & if something is crossed or cancelled then sign there.

       b) Don’t use whitener or ink removal etc.

       c) Use only ink pens for writing

       d) when writing on M.B if there is a mistake then cancel that page by writing cancelled 

           across the page and counter signed below it

       e) Don’t damage, tear or stain the pages of M.B.

 Mode of measurement for R.C.C.Footing

In Circular dated 18-4-1964 following guidelines are given -

Proposal formula shall be uused for calculating the volume of prismoid portion of footings.

Volume of Prismoid = (A1 + A2 + 4M) x h/6

Where A1 = area of bottom surface

A2= area of top surface

M = area of the surface midway between A1 and A2.

H= Height I.e. Perpendicular distance between A1 and A2

It may be noted that M is not mathematical average of A1 and A2, but an area of rectangular with sides which are average of respective sides adopted in A1 and A2.

Example: - 

Base length = 4 m

Base width = 3 m

Top length = 2 m

Top width = 1 m

Then A1 = 4 x 3 = 12 sq.m

A2 = 2 x 1 = 2 sq.m

Average area = (12 + 2)/2 = 7 sq.m. ... (1)

Now

Mid height area

1/2(4+2) x 1/2(3+1) = 6 sq.m. ... (2)

Note that average area and area midway between top and bottom is not same.

The volume of square or rectangular base below prismoid should be calculated separately by multiplying L x B x H.

Important Note for Tender:-The quantities with 'Prismoidal formula' are slightly less than those with ' Trapezoidal formula' so in the absence of specified formula stipulated in the tender, contractors can demand for adoption of Trapezoidal formula. With a view to avoid such contractual claims and audit objection, it is important to clearly specify the formula under items 'mode of measurement '.